Umunyamakuru n’umuyobozi  we bari mu mazi abira bazira inkuru ya BBC

Umwanditsi mukuru wa kimwe mu binyamakuru bikomeye byo muri Uganda yahamagajwe ngo ahatwe ibibazo na polisi nyuma yo gutangaza ibyavuye mu iperereza rya BBC ku bwicanyi bwakozwe na polisi mu murwa mukuru Kampala mu mwaka ushize.

Tabu Butagira ni umwanditsi mukuru w’ikinyamakuru Daily Monitor kitabogamiye kuri leta, cyatangaje iyo nkuru ya BBC ku rupapuro rwacyo rwa mbere ku itariki ya 31 y’ukwezi kwa gatanu.

Tony Glencross, umukuru ushinzwe ibikorwa wa kompanyi Nation Media Group, ari yo nyir’icyo kinyamakuru, na we yahamagajwe.

Aba bagabo bombi bacyekwaho gutangaza amakuru y’ibinyoma, gusebanya (guharabika) no kugumura rubanda.

Bwana Butagira yabwiye BBC ko ibyo birego "bishobora kuba bishingiye kuri politiki" kandi ko abunganizi mu mategeko b’ikinyamakuru Daily Monitor bazahangana nabyo.

Bwana Glencross yavuze ko we na mugenzi we bazitaba uko guhamagazwa, ariko ko ubu we arimo kwishyira mu kato nyuma yuko agize aho ahurira n’urwaye Covid-19, ko atazashobora kwitaba polisi keretse mu cyumweru gitaha.

Inkuru y’iperereza y’itsinda rya BBC Africa Eye, yahawe izina rya ’Three Killings in Kampala’ (cyangwa ubwicanyi butatu i Kampala), yatangajwe ku itariki ya 31 y’ukwezi kwa gatanu.

Yagaragaje ibimenyetso byuko inzego zishinzwe umutekano za Uganda zarashe zitarobanura ku bantu banyuragaho, mu gikorwa cyo kubibasira cyabereye i Kampala mu kwezi kwa cumi na kumwe mu 2020, zica ndetse zikomeretsa abantu batitwaje intwaro, barimo abagore n’abana.

Ikinyamakuru Daily Monitor nta ruhare cyagize mu iperereza rya BBC

Ariko nyuma ya gihamya yagaragaye muri iyo nkuru mbarankuru ya BBC, icyo kinyamakuru cyatangaje ko ku itariki ya 18 y’ukwa cumi na kumwe mu 2020, hafi saa munani z’amanywa (14h) ku isaha yo muri Uganda, abapolisi bitwaje intwaro bari mu modoka y’ikamyo ifite ’plaque’ UP5564 banyuze mu muhanda Kampala Road barasa amasasu nyamasasu.

Mu gihe kigera ku munota, abantu barindwi bararashwe, abatari munsi ya bane bibaviramo gupfa.

Leta ya Uganda yabwiye BBC ko inzego zayo zishinzwe umutekano zari zihanganye n’abateza imidugararo, kandi ko abiciwe ku muhanda Kampala Road bishwe n’"amasasu yayobye". Nta gihamya ihari yuko abo bantu barindwi barashweho ku muhanda Kampala Road bari barimo bateza imidugararo.

Televiziyo NBS, imwe mu zikomeye muri Uganda, akenshi itangaza amaperereza ya BBC Africa Eye, ariko ntabwo yerekanye iri perereza ryiswe ’Three Killings in Kampala’.

Ariko iyi nkuru mbarankuru yavuzweho cyane kuri YouTube ndetse ihererekanywa kuri WhatsApp muri Uganda ku itariki ya 31 y’ukwa gatanu, bituma hari abasaba ko leta ya Uganda ibiryozwa.

Umunyamakuru wo muri Uganda Raymond Mujuni yanditse kuri Twitter ati: "Gihamya ikomeye yuko leta ikwiye gukurikirana abapolisi bishe Abanya-Uganda mu kwezi kwa cumi na kumwe ngiyi hano. Reka ubutabera bukore akazi kabwo".

Ihamagazwa rya Bwana Butagira na Bwana Glencross rigaragaza ukwiyongera k’uburyo abanyamakuru bo muri Uganda bakomeje kwibasirwa mu kazi kabo, cyane cyane abatangaza inkuru z’abatavuga rumwe na Perezida Yoweri Museveni cyangwa zinenga leta ye.

Umuryango w’abanyamakuru batagira umupaka (Reporters Without Borders/Reporters Sans Frontières) uvuga ko hagati y’ukwezi kwa cumi na kumwe mu 2020 n’ukwezi kwa gatatu mu 2021, wabaruye ibikorwa hafi 40 byibasira abanyamakuru muri Uganda, birimo 21 byo kubahutaza hakoreshejwe ingufu n’ibikorwa umunani byo gufungwa.

Uwo muryango ushyira Uganda ku mwanya wa 125 mu bihugu 180 ku rutonde rwo kubahiriza ubwisanzure bw’itangazamakuru ruzwi nka World Press Freedom Index, ukavuga ko "ibikorwa byo gutera ubwoba n’urugomo ku banyamakuru byabaye hafi buri munsi [muri icyo gihe] muri Uganda".

Ikinyamakuru Daily Monitor cyatangaje birambuye inkuru ku bwicanyi bwo mu kwezi kwa cumi na kumwe, ndetse kigenda gitangaza inkuru zibanda ku buzima bwa benshi muri abo bishwe.

Bwana Butagira yagize ati: "Ikirango cya Daily Monitor ni uko izwiho itangazamakuru rishaka gucukumbura ukuri".

"Iyi leta yivuga ko yagaruye umutekano w’abantu. Rero, igitangazamakuru gishaka ko habaho kurenganura abasivile bishwe barashwe mu mihanda y’i Kampala ntigikwiye guhuzwa n’icyaha muri sosiyete igendera ku gushyira mu gaciro no kuri demokarasi".





Tanga igitekerezo kuri iyi nkuru



Igitekerezo